چشمان خود را ببندید و نوع پیشرفته‌تری از اینترنت را تصور کنید. فضای اینترنتی که از آن صحبت می‌کنیم همان WEB3 است که نه تنها همه اطلاعات ورودی شما را به‌صورت کامل دقیق تشخیص می‌دهد، بلکه درک درستی از مفاهیمی که با متن، ویس یا عکس و فیلم منتقل می‌کنید نیز دارد. در این فضا محتواها بیشتر از هر زمان دیگری دقیقاً مطابق با آن چیزی هستند که به دنبالش بودید.
آن‌چه که گفتیم، فاز جدیدی از اینترنت است که وب (web3) نام دارد. اگر اولین بار است که نام این مفهوم را می‌شنوید و کنجکاو هستید درباره آن بیشتر بدانید، با ما همراه باشید. در این مقاله همه چیز را درباره وب 3 کاربرد آن و تفاوت‌هایش با نسخه‌های قبلی وب می‌گوییم.
وب 3 (WEB3) چیست؟
نسل بعدی وب در زمینه مشاغل به بشریت کمک زیادی می‌کند. هدف از طراحی وب 3 (WEB3)احاطه بیشتر کاربران به محتوای وب است. این تکنولوژی بر بستر بلاک‌چین (فناوری استفاده شده برای بیت‌کوین و سایر رمزارزها) بنا می‌شود و هدف آن حذف همه واسطه‌های بزرگ از جمله نهادهای حکومتی متمرکز و مراکز ذخیره سازی است.
به بیان ساده‌تر با استفاده از وب 3 دیگر برای هر یک از حساب‌های شبکه‌های اجتماعی‌تان نیازی به حساب مجزا ندارید. فقط با یک حساب به‌صورت یک پارچه به همه پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی دسترسی خواهید داشت، در فضای اینترنت به دنبال اطلاعات می‌گردید و حتی خریدهای خود را انجام می‌دهید.
وب 3 در ابتدا توسط مخترع شبکه جهانی وب (www)، تیم برنرز لی (Tim Berners Lee) به نام Semantic Web معروف شد. قرار بر این بود که این وب دارای اینترنتی مستقل، هوشمند و باز باشد.
وب 3 (WEB3) در دنیای دیجیتال آینده چه نقشی دارد؟بهترین تعریفی که برای وب نسل 3 می‌توان ارائه داد این است که در این وب داده‌ها به‌گونه‌ای غیرمتمرکز به یکدیگر متصل می‌شوند که جهشی بزرگ در نسل امروزی اینترنت، یعنی وب 2 است. چرا که در وب 2 داده‌ها در مخزن‌های متمرکز ذخیره می‌شوند.
علاوه بر این در نسل جدید وب کاربران و دستگاه‌ها توانایی تعامل با داده‌ها را خواهند داشت. اما برای اینکه این اتفاق رخ دهد، برنامه‌ها باید بتوانند داده‌ها را هم از نظر زمینه‌ای و هم مفهومی درک کنند. با توجه به این موضوع 2 سنگ بنای وب 3، وب معنایی (semantic web) و هوش مصنوعی (AI) هستند.
وب 3 چه کاربردی دارد؟
رایج‌ترین و مهم‌ترین کاربری نسل سوم وب هضم، تجزیه و تحلیل اطلاعات در مقیاس‌های بسیار بزرگ و تبدیل آنها به اطلاعات قابل استفاده و واقعی برای کاربران است. با این حال این کاربردها هنوز در مراحل اولیه خود قرار دارند و جا برای پیشرفت زیاد است. به‌طور کلی تا رسیدن و استفاده از ظرفیت کامل وب 3 مسیری طولانی باید طی شود.
شرکت‌های آمازون، گوگل و اپل از جمله شرکت‌هایی هستند که در حال تولید یا ارائه محصولاتی اند که از وب 3 استفاده می‌کنند. در ادامه 2 مورد از کاربردهای نسخه سوم وب را به شما معرفی می‌کنیم.
سیری (Siri)، دستیار صوتی اپل
دستیار صوتی دارای هوش مصنوعی محصولات اپل، طی سال‌ها نسبت به نسخه‌های قدیمی خود دچار تغییر و تحولات بسیاری شده و توانایی‌های خود را گسترش داده است. سیری برای اجرای فرمان‌های پیچیده و شخصی سازی شده از تکنولوژی هوش مصنوعی و تشخیص صدا استفاده می‌کند.
در سیری تا حد زیادی از تکنولوژی وب نسل سوم استفاده شده است.
امروزه علاوه بر سیری، انواع دستیارهای هوش مصنوعی مانند الکسا (دستیار صوتی آمازون) و Bixby (دستیار صوتی سامسونگ) فوراً قادر به تشخیص درخواست‌هایی مثل «نزدیک‌ترین رستوران کجاست؟» یا تنظیم وقت ملاقات با پزشک در ساعتی مشخص هستند و در این زمینه اطلاعات دقیق و درستی را به کاربران ارائه می‌دهند.
Wolfram Alpha
Wolfram Alpha نوعی موتور دانش محاسباتی است که با انجام محاسبات مستقیماً به سوالات شما پاسخ می‌دهد، درست برخلاف موتورهای جستجو که در پاسخ به سوالات کاربر فهرستی از لینک‌های صفحات وب را نمایش خواهد داد.
برای اینکه درک بهتری از عملکرد Wolfram Alpha پیدا کنید و تفاوت آن با موتورهای جستجو را در عمل ببینید، در هر یک از آنها عبارتی مانند «تفاوت برزیل با انگلستان» را جستجو کنید.
با اینکه در این جستجو شما کلمه «فوتبال» را در عبارت کلیدی نیاورده‌اید، اما گوگل در نتایج خود جام جهانی را نشان می‌دهد، زیرا معروف‌ترین چیزی است که جستجو شده است. از طرف دیگر آلفا، همان طور که از آن خواسته بودید هر 2 کشور را با جزئیات کامل مقایسه می‌کند. تفاوت اصلی وب 2 و وب 3 نیز دقیقاً همین مورد است.
چرخه تکامل وب 3
گفتنی است که از زمان پیدایش نسخه اول وب در اوایل دهه 90 میلادی توسط تیم برنرز لی در سوییس، تکنولوژی‌های آن متحمل تغیرات بسیاری شده‌اند تا به وب نسل 3 امروزی دست یابیم. این تغییرات بیشتر در حوزه تعامل کاربر و انبوه سازی کاربرد اینترنت روی داده‌اند.
اگر بخواهیم به‌طور خلاصه به تاریخچه پیدایش و گسترش وب نگاه کنیم با 3 مرحله مواجه می‌شویم:
وب یک؛ وب ایستا
داده‌ها و اطلاعاتی که در وب یک ارائه می‌شد، عمدتاً در حالت ایستا بودند. این نسل از وب به تعامل پایین کاربران با محتوای وب معروف است، به همین علت به آن وب ایستا می‌گویند. در نسل اول وب، کاربران امکان گذاشتن کامنت، دست کاری یا ساخت محتوای وب را نداشتند.
با این حال روش‌ها و تکنولوژی‌های وب نصل یک هنوز هم به‌طور گسترده برای نمایش دادن محتوای ایستا مانند قوانین و کتابچه‌های راهنما کاربرد دارند.
این نسل از وب با تمرکز روی تولید محتوا مانند پرتال‌ها، AOLها و دایرکتوری‌ها، یاهو و کریگزلیست (Craigslist) شناخته می‌شود. در وب یک خود کاربر مسئول جهت‌یابی‌اش در اینترنت و تشخیص محتوای مرتبط است، پس به این ترتیب اکثرا نقش منفعلی در این فرآیند دارد.
نکته قابل توجه دیگری که در وب نسل یک به چشم می‌خورد این است که در این وب تعداد کمی از افراد اطلاعات را تولید می‌کنند، ولی تعداد زیادی از افراد از آنها استفاده خواهند کرد. درست مانند مدل صدا و سیما که به‌طور گسترده‌ای در صنعت رسانه‌های تلویزیونی، رادیو، روزنامه و مجلات کاربرد دارد.
بزرگ‌ترین نکته مثبت وب یک، دسترسی همگانی افراد به اطلاعات اینترنت یا دموکراتیک سازی دسترسی به اینترنت بود.
وب 2؛ وب تعاملی
نسل دوم وب با نسل اول آن تفاوت‌هایی دارد. در این نسخه از وب برخلاف نسخه اول آن، محتواها توسط کاربران تولید می‌شوند. به این ترتیب می‌توان گفت محتوا توسط افراد زیادی تولید می‌شود و همچنین افراد زیادی از آنها بهره می‌برند.
وب 2 چه ویژگی‌هایی دارد و تفاوت آن با وب 3 چیست؟
یکی از مثال‌های بارز وب 2، سایت ویکیپدیا (Wikipedia) است. نمونه‌های دیگر این نسل از وب و پلتفرم‌های تولید شده توسط کاربران در وبلاگ‌ها، شبکه‌های اجتماعی و یوتیوب به چشم می‌خورد. در نسل دوم وب، کاربران فقط نقش مصرف کننده ندارند، بلکه آنها تولیدکننده محتوا نیز به حساب می‌آیند.
در نسل دوم وب موتورهای جستجو پیشرفته‌تر می‌شوند و توسعه بیشتری می‌یابند، به‌دلیل اینکه دیگر فضای زیادی برای فهرست لینک‌های دایرکتوری‌ها وجود ندارد. در گذشته این لینک‌های دایکتوری‌ها بودند که حجم زیادی از اطلاعات را در خود جای می‌دادند.
بهترین ویژگی نسل دوم وب در امکان تولید محتوا برای همه یا دموکراسی سازی تولید محتوا خلاصه می‌شود.
وب 3؛ وب هوش عملی
تصور کنید نسلی از وب به وجود آید که نه‌تنها تمام ویژگی‌های خوب دو نسل قبلی وب را دارد، بلکه دارای ویژگی برتری به نام هوش ماشینی نیز است.
تیم برنرز لی، خالق شبکه جهانی وب، مقاله‌ای را در زمینه تاسیس وب معنایی در مجله علمی آمریکایی (Scientific American Magazine) منتشر کرده است.
در این مقاله او توضیح می‌دهد که چگونه 2 برادر با ترکیب هوش مصنوعی و سیستم‌های درمانی بالینی با دستگاه‌های موجود در خانه‌شان توانستند به روند بهبودی مادر خود کمک کنند.
در نسل سوم وب ماشین‌ها در تولید محتوا و تصمیم‌گیری به کاربران کمک می‌کنند. در این صورت نقش حمایتی سنتی زیرساخت اینترنت به نقش اصلی و تولیدکننده محتوا تغییر پیدا می‌کند.
علاوه بر این سرویس‌های وب 3 کامپیوترها و کاربران را برای اهداف حل مسئله و به وجود آوردن اطلاعات با یکدیگر متحد می‌کند. بنابراین وب نسل 3 با ظرفیت پردازش فوق العاده‌ای که دارد، سرویس‌ها و محصولات باارزش تری را به افراد و کسب و کارها ارائه می‌دهد، زیرا قاطعیت و کاربرد بیشتری دارد.
عملکرد وب 3 چگونه است؟
مهم‌ترین ویژگی وب 3 ظرفیت بالای اکشن‌ها و دانش قابل دسترسی برای همه یا دموکراسی سازی اکشن‌ها و دانش است. در گذشته دسترسی به این قابلیت فقط برای کسب‌وکارها و دولت‌ها امکان‌پذیر بود.
تفاوت‌های وب 1 و 2 با وب 3
برای اینکه درک بهتر و عمیق‌تری از چرخه تکامل 3 نسل وب و تفاوت‌های آنها پیدا کنید، پیشنهاد می‌شود نگاهی به جدول زیر بیندازید.
| WEB1 | WEB2 | WEB3 |
| کاربران فقط قادر بودند محتوای اینترنت را بخوانند. | کاربران می‌توانند محتوای اینترنت را بخوانند و بازخورد خود را ثبت کنند. | کاربران می‌توانند محتوای شخصی سازی شده خود را تولید و به اشتراک بگذارند. |
| تمرکز فقط روی صفحات فرود وبسایت‌ها بود (محتوای ایستا). | تمرکز روی پلتفرم‌های دارای محتوای تعاملی (وبلاگ‌ها، ویکی‌ها و غیره) است. | تمرکز روی زیبایی محتوا و همچنین نیازهای کاربر (Livestream) |
| محتوا دارای صاحب بود. | محتوا به اشتراک گذاشته می‌شود. | محتوا داراری مالکیت جمعی است و به اشتراک نیز گذاشته می‌شود. |
| همه اطلاعات در دایرکتوری‌های محتوا قرار داشتند. | استفاده از برچسب‌ها یا تگ‌ها در محتوا، امکان به اشتراک گذاری آنها با سایر کاربران را فراهم کرده است. | بسته به بازخورد هر کاربر، برای آنها محتوای به‌خصوصی نمایش داده می‌شود. |
نقش وب 3 در دنیای رمزارزها
درست مانند تکنولوژی بلاک‌چین، وب 3 نیز به دنبال این است که نسخه دموکراتیک تری از اینترنت را در اختیار کاربران بگذارد. گردانندگان اصلی قراردادهای هوشمند بلاک چین و اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApps) آنها را وارد چرخه اینترنت می‌کنند.
Dappها برنامه‌هایی هستند که به‌جای اینکه تنها در یک کامپیوتر قابل دسترسی باشند، در شبکه بلاک‌چین راه اندازی کامپیوترها راه‌اندازی می‌شوند. قراردادهای هوشمند و DApps برای دموکراتیک‌سازی بیشتر اینترنت از فرآیندهای خودکار استفاده می‌کنند.
گزارش‌ها حاکی از آن هستند که به احتمال زیاد در آینده رمزارز اتریوم به‌عنوان معروف‌ترین بلاک چین برای وب 3 انتخاب می‌شود و به توسعه دهندگان DApps کمک بسیاری می‌کند.
ارتباط DApps با نسل سوم وب چیست؟
به این ترتیب رمزارز اتر مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرد. با این حال رمزارزهای دیگری نیز مانند Polkadot، Helium و Kusama در بهبود سیستم نسل سوم وب نیز نقش دارند.
به یاد داشته باشید که وب 3 با متاورس نیز ترکیب می‌شود و به این شکل فرآیند خرید و فروش توکن‌های غیرقابل تعویض یا NFTها را ساده‌تر می‌کند. NFTها مالکیت یک کالای مجازی یا دیجیتال را با استفاده از رمزارزها نشان می‌دهد.
دستیابی به وب 3؛ رویا یا واقعیت؟
طبیعی است که با هر پیشرفتی که در دنیای تکنولوژی روی می‌دهد، تعدادی بر این باور باشند که چنین جهشی ممکن نیست و تنها یک رویا است.
جیمز گریمل من، پروفسور دانشگاه کورنل، که روی قانون و تکنولوژی مطالعه می‌کند باور دارد وب 3 محصولی است که معرفی شده، اما هیچ گاه به بازار عرضه نمی‌شود.
او معتقد است وب 3 تمام مشکلات کنونی اینترنت را حل می‌کند، حتی اگر تناقضی در این زمینه وجود داشته باشد.
گریمل من اظهار داشت اگر در وب نسل سوم قرار بر این است که از ارائه داده‌های شخصی به شرکت‌های بزرگ تکنولوژی خودداری شود، در نتیجه راه حل آن استفاده از بلاک‌چین نیست. به دلیلی اینکه با استفاده از بلاک چین حتی نسبت به قبل داده‌های بیشتری به‌صورت عمومی در می‌آیند.
علاوه بر گریمل من، ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت تسلا و SpaceX، نیز به نظر می‌رسد که یکی از منتقدان وب 3 به حساب می‌آید. او در توئیتی اعلام کرد که وب نسل سوم مزخرف است.
با اینکه ایده نسخه سوم اینترنت مدت‌هاست که مطرح شده است، اما هنوز اجرایی شدن آن به «اما» و «اگر» بستگی دارد. اما شما امکان پرداخت WEB3 از طریق ارز دیجیتال را دارید.
سخن آخر
نسل جدید اینترنت امکانات متعددی را در اختیار کاربران می‌گذارد از جمله امکان جستجوی شخصی‌سازی شده‌تر، دسترسی به دستیارهای جستجوی باهوش‌تر و شبیه‌تر به انسان و بهره‌مندی از مزایای اینترنت غیرمتمرکز برای داشتن شبکه‌ای برابر.
چنین امکاناتی با دادن دسترسی، احاطه هر یک از کاربران به داده‌هایشان و فراهم کردن تجربه کاربری کامل‌تر امکان‌پذیر می‌شود.
زمانی که وب 3 جای خود را در زندگی بشر باز کند، اینترنت به‌صورت یک‌پارچه‌تری در زندگی روزانه ما جریان می‌یابد.
سوالات متداول؟
1.وب ۳ یا WEB3 در دنیای دیجیتال چه نقشی خواهد داشت؟
مناسب ترین تعریفی که می توانیم برای وب3 ٰارائه دهیم این است که در وب داده ها به یکدیگر متصل می شوند.نکته جذاب این است که در نسل جدید وب حتی کاربران و دستگاه ها نیز می توانند با داده ها تعامل داشته باشند.
2.در نسل سوم وب ماشین ها چه نقشی دارند؟
ماشین‌ها در تولید محتوا و تصمیم‌گیری به کاربران خود کمک می کند و نقش سنتی و حمایتی زیر ساخت اینترنت به نقش اصلی و تولید کننده محتوا تغییر می کند.
3.کارکرد NFT درWEB3چیست؟
افراد می توانند با استفاده از توکن به عنوان یک ابزار برای احراز هویت خودشان استفاده کنند.NFTقابلیت این را دارد که مالکیت هرچیز دیجیتالی را بر عهده بگیرد.
